Ανέκαθεν η επιλογή της θέσης στο αεροσκάφος ήταν μέρος της εμπειρίας του ταξιδιού. Πριν ακόμη καθιερωθεί το ηλεκτρονικό check-in, οι επιβάτες που ήθελαν να εξασφαλίσουν τις θέσεις της αρεσκείας τους πήγαιναν νωρίς στο γκισέ του αεροδρομίου ώστε να έχουν τις περισσότερες και καλύτερες για αυτούς επιλογές.
Όταν πια καθιερώθηκε το check-in μέσω υπολογιστή ή κινητού, όλο και περισσότεροι επιβάτες το επιλέγουν μόλις αυτό είναι διαθέσιμο, συνήθως από 24 έως 48 ώρες πριν την πτήση και έτσι όχι μόνο επιλέγουν που θα κάτσουν αλλά έχουν και την κάρτα επιβίβασης έτοιμη, εκτυπωμένη ή στο κινητό. Παράλληλα όμως, όλες οι αεροπορικές εταιρείες βρήκαν ένα νέο τρόπο να κερδίζουν χρήματα: να χρεώνουν για την προεπιλογή θέσης πριν καν ανοίξει το check-in, σε ορισμένες δε περιπτώσεις ακόμη και αφού αυτό ανοίξει.

Γιατί να πληρώσει κάποιος για συγκεκριμένη θέση;
Η προκράτηση θέσεων απευθύνεται σε εκείνους τους επιβάτες που ενδιαφέρονται να έχουν τη μεγαλύτερη δυνατή άνεση, όπως για παράδειγμα στις σειρές των εξόδων κινδύνου, καθώς και σε εκείνους οι οποίοι θέλουν να σιγουρέψουν τη θέση τους χωρίς να περιμένουν να ανοίξει το check-in, όταν ίσως δεν βρουν την επιθυμητή θέση.
Πολλοί επιβάτες επιλέγουν συνειδητά να πληρώσουν εκ των προτέρων για μία θέση που θα τους εξασφαλίσει την άνεση που επιθυμούν, ειδικά εάν το ύψος τους είναι τέτοιο που σε άλλη περίπτωση θα έκανε το ταξίδι μαρτύριο. Επίσης, οι σειρές από τη μέση και πίσω έχουν συνήθως μεγαλύτερη στενότητα, οπότε ακόμη και επιβάτες κανονικού ύψους προτιμούν να πληρώσουν ένα μικρό ποσό προκειμένουν να έχουν μια κάποια άνεση. Τέλος, όσοι ταξιδεύουν σε ομάδες αρκετών ατόμων όπως π.χ. οι οικογένειες, έχουν ένα κίνητρο να πληρώσουν ώστε να εξασφαλίσουν ότι θα καθίσουν όλοι μαζί.
Η πολιτική των ευρωπαϊκών εταιρειών
Ας δούμε τις πολιτικές ορισμένων ευρωπαϊκών εταιρειών σε ότι αφορά τη χρέωση θέσεων πριν, αλλά και μετά, το άνοιγμα του ηλεκτρονικού check in.
Aegean Airlines
Οι επί πληρωμή θέσεις είναι όλες όσες βρίσκονται στις εξόδους κινδύνου, και επιπλέον τέσσερις έως έξι σειρές πίσω από αυτές που έχουν οριστεί ως business class σε κάθε πτήση.

Οι τιμές ποικίλουν ανάλογα με τη διαδρομή. Αρνητική εντύπωση προκαλεί η ακριβότερη χρέωση κατά τη διάρκεια της καλοκαιρινής περιόδου:

Οι επιβάτες που δεν είναι μέλη του προγράμματος Miles+Bonus, καθώς και όσοι είναι στην Blue ή τη Silver βαθμίδα, μπορούν να επιλέξουν δωρεάν μία στάνταρ θέση όταν ανοίξει το check-in 48 ώρες πριν την πτήση ή επί πληρωμή μία προνομιούχα. Τα μέλη της Gold βαθμίδας μπορούν να επιλέξουν δωρεάν μία standard θέση όποτε θέλουν, ακόμη και από τη στιγμή της κράτησης, όχι όμως δωρεάν κάποια από τις προνομιούχες. Για τους Gold προσφέρεται έκπτωση 50% μόνο για τις up front θέσεις, όχι για τις extra legroom.

Δυστυχώς τα Gold μέλη δεν απολαμβάνουν κάποιο ουσιαστικό προνόμιο. Το χειρότερο όλων είναι ότι ακόμη και όταν είναι διαθέσιμο το check-in, οι χρεώσιμες θέσεις δεν απελευθερώνονται προς όλους τους επιβάτες αλλά εξακολουθούν να είναι χρεώσιμες.
Οι επιβάτες που ταξιδεύουν σε business class έχουν την επιλογή θέσης δωρεάν από την κράτηση του εισιτηρίου.
Lufthansa
Και ο γερμανικός αερομεταφορέας προσφέρει αντίστοιχα τις μπροστινές σειρές (πίσω από τη business class) αλλά και αυτές στις εξόδους κινδύνου με χρέωση για προκράτηση:

Η εταιρεία φροντίζει να επιβραβεύει τα μέλη των βαθμίδων Senator και HON Circle του προγράμματος Miles & More με δωρεάν επιλογή όποιας θέσης θέλουν για τους ίδιους και άλλους τρεις επιβάτες στο ίδιο εισιτήριο (π.χ. την οικογένειά τους). Αντίστοιχα, δωρεάν επιλογή θέσης έχουν και όσοι ταξιδεύουν σε ακριβούς ναύλους (Economy flex).
Η προκράτηση θέσεων είναι εφικτή έως και 52 ώρες πριν την πτήση. Το καλύτερο όλων είναι ότι, όταν ανοίξει το web check-in 23 ώρες πριν την πτήση, όλες οι διαθέσιμες θέσεις είναι προσβάσιμες από όλους τους επιβάτες, ανεξάρτητα από status ή ναύλο.
Οι επιβάτες που ταξιδεύουν σε business class έχουν την επιλογή θέσης δωρεάν από την κράτηση του εισιτηρίου.
British Airways
Η βρετανική εταιρεία προσφέρει και αυτή προκράτηση θέσης επί πληρωμή, σε τιμές που ποικίλουν ανάλογα με την απόσταση και το είδος της θέσης. Είναι ίσως η πιο γενναιόδωρη προς τα μέλη του προγράμματός της, καθώς και στα μέλη των προγραμμάτων άλλων εταιρειών της συμμαχίας oneworld, δίνοντας τη δυνατότητα επιλογής προνομιούχων θέσεων από τη στιγμή κιόλας της κράτησης στα Gold/Emerald και Silver/Sapphire μέλη, και επτά μέρες πριν την πτήση στα Bronze/Ruby μέλη εκτός των θέσεων στις εξόδους κινδύνου.

Όσοι δεν είναι μέλη του προγράμματος της ΒΑ, ή όσοι είναι αλλά δεν έχουν κάποιο status, επιλέγουν τη θέση τους όταν ανοίξει το web check-in. Ειδικότερα όμως, όσοι δεν έχουν status και ταξιδεύουν στους φθηνότερους ναύλους hand baggage only, δεν μπορούν να επιλέξουν δωρεάν καμία θέση, και αν επιθυμούν αλλαγή αυτής που θα τους δοθεί αυτόματα πρέπει να πληρώσουν.

Είναι φανερό ότι η ΒΑ προμοτάρει έντονα τα μέλη που διατηρούν ένα status στο πρόγραμμά της ή σε πρόγραμμα άλλης αεροπορικής εταιρείας-μέλους της oneworld, καθώς και όσους ταξιδεύουν με εισιτήριο ακριβότερο από τα πλέον φθηνά.
Οι επιβάτες που ταξιδεύουν σε business class έχουν την επιλογή θέσης δωρεάν από την κράτηση του εισιτηρίου μόνο εάν έχουν έστω Bronze/Ruby status στο πρόγραμμα της ΒΑ ή σε πρόγραμμα εταιρείας-μέλους της oneworld. Σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση η προεπιλογή θέσης ακόμη και για πανάκριβα εισιτήρια business class κοστίζει και μάλιστα αρκετά και είναι μια σημαντική παραφωνία.
KLM & Air France
Οι δύο μεγάλοι αερομεταφορείς της Ολλανδίας και της Γαλλίας, όντες η ίδια εταιρεία, προσφέρουν αντίστοιχα θέσεις επί πληρωμή σε τιμές ανάλογα με την άνεση και την απόσταση. Και εδώ, τα μέλη του προγράμματος Flying Blue έχουν ένα προβάδισμα, με τα Platinum μέλη να επιλέγουν δωρεάν όποια θέση θέλουν και τα Gold και Silver μέλη να έχουν έκπτωση στις τιμές των θέσεων.

Και εδώ, όπως και στην περίπτωση της Aegean, οι επιβάτες χωρίς κάποιο status καλούνται να πληρώσουν τις προνομιούχες θέσεις ακόμη και μετά το άνοιγμα του web check-in.
Οι επιβάτες που ταξιδεύουν σε business class έχουν την επιλογή θέσης δωρεάν από την κράτηση του εισιτηρίου.
Αξίζει η προεπιλογή θέσης με πληρωμή;
Εξαρτάται από τον ίδιο τον επιβάτη και τις ανάγκες του. Άνθρωποι που ξεπερνούν τα 1,90 μέτρα σε ύψος θα υποφέρουν αν βρεθούν για αρκετές ώρες σε μία κανονική θέση με περιορισμένο legroom, οπότε μία exit row είναι πάντοτε καλή επιλογή. Επιβάτες που θέλουν να σιγουρέψουν θέση σε μπροστινή σειρά για να βγουν γρήγορα και να προλάβουν μια πτήση ανταπόκρισης έχουν επίσης ισχυρό κίνητρο προπληρωμής. Ομοίως και ομάδες επιβατών που επιθυμούν να καθίσουν κοντά.
Ένας ακόμη παράγοντας είναι η διάρκεια της πτήσης. Ταξιδεύοντας κανείς σε πτήσεις με διάρκεια περί τη μία ώρα δεν έχει κάποιο αισθητό όφελος, εάν όμως η πτήση ξεπερνά τις τρεις ώρες τότε μία θέση με περισσότερο χώρο για τα πόδια μπορεί να κάνει τη διαφορά.
Ποιές εταιρείες έχουν την καλύτερη πολιτική χρέωσης θέσεων;
Στον ευρωπαϊκό χώρο ξεκάθαρος νικητής είναι το Lufthansa Group. Τόσο η Lufthansa που παρουσιάστηκε πιο πάνω, όσο και οι θυγατρικές Swiss, Brussels, Austrian κλπ. έχουν την πιο τίμια συμπεριφορά απέναντι στους επιβάτες τους για τους εξής λόγους:
- Έχουν λογικές τιμές.
- Επιβραβεύουν έμπρακτα τα υψηλόβαθμα μέλη του προγράμματός τους.
- Επιβραβεύουν τα μεσαίου και υψηλού κόστους εισιτήρια.
- Διαθέτουν τις θέσεις για επιλογή σε όλους όταν ανοίξει το check-in.
Μετά τον γερμανικό αερομεταφορέα ακολουθεί η British Airways, η οποία επιβραβεύει όχι μόνο τα μέλη του προγράμματός της αλλά και τα μέλη των προγραμμάτων άλλων εταιρειών-μελών της oneworld τα οποία έχουν έστω το χαμηλότερο status Bronze/Ruby. Μοναδική παραφωνία αποτελεί η αντιμετώπιση με όρους low cost όσων δεν έχουν κάποιο status και ταξιδεύουν στους φθηνότερους ναύλους hand baggage only.
Οι εταιρείες που κρίνονται αρνητικά για την πολιτική τους είναι οι KLM και Air France, αλλά και η ελληνική Aegean Airlines, και αυτό διότι δεν διαθέτουν τις προνομιούχες θέσεις δωρεάν όταν ανοίξει το check in. Τουλάχιστον οι Ολλανδοί και οι Γάλλοι παρέχουν το προνόμιο στα Platinum μέλη τους -την ανώτατη βαθμίδα του προγράμματος Flying Blue- να επιλέγουν δωρεάν όποια θέση θέλουν, αναγνωρίζοντας το loyalty. Δυστυχώς δεν μπορούμε να πούμε το ίδιο και για την Aegean, τα Gold μέλη της οποίας έχουν απλώς 50% έκπτωση στην επιλογή θέσης up front.

Επίλογος
Ο μεγάλος ανταγωνισμός με τις εταιρείες χαμηλού κόστους έχει υποχρεώσει πλέον τις «κανονικές», τις full service εταιρείες, να εφαρμόσουν πολιτικές που μέχρι πριν λίγα χρόνια ήταν άγνωστες. Η μείωση των τιμών για ένα ποσοστό των θέσεων έγινε εφικτή αφαιρώντας κάποια προνόμια τα οποία προστέθηκαν ως επιπλέον χρέωση, και το πλέον εύκολο από αυτά είναι η επιλογή θέσης.
Δυστυχώς όμως, ο τρόπος με τον οποίο πολλές εταιρείες εφαρμόζουν την πολιτική αυτή προκαλεί σύγχυση στους επιβάτες, οι οποίοι καλούνται να πληρώσουν σχετικά ακριβούς ναύλους και επιπλέον έξτρα χρήματα για κάτι που θεωρούσαν δεδομένο εφόσον επέλεξαν εταιρεία full service. Αυτό δείχνει πρόβλημα στο πως αντιλαμβάνεται η κάθε εταιρεία την ταυτότητά της καθώς πειραματίζεται με επιπρόσθετες χρεώσεις για υπηρεσίες που μέχρι πρότινος συμπεριλαμβανόντουσαν στην τιμή του εισιτήριου. Το εν λόγω φαινόμενο «αποδέσμευσης» παροχών και ναύλων αναμένεται να επεκταθεί ολοένα και περισσότερο στο μέλλον.
- Tags: check-in